3. Guṇāvabodha-tatiyapariccheda
Anusandhi
116.
Sambhavanti guṇā yasmā, dosāne’va’matikkame;
Dassessaṃ te tato dāni, sadde sambhūsayanti ye.
Saddālaṅkāra uddesa
117.
Pasādo’jo, madhuratā, samatā, sukhumālatā;
Sileso’daratā, kanti, atthabyatti, samādhayo.
Saddālaṅkāra payojana
118.
Guṇehe’tehi sampanno, bandho kavimanoharo;
Sampādiyati kattūnaṃ, kitti maccantanimmalaṃ.
Saddālaṅkāra niddesa
119.
Adūrāhitasambandha, subhagā yā padā’vali;
Supasiddhā’bhidheyyā’yaṃ, pasādaṃ janaye yathā.
120.
Alaṅkarontā vadanaṃ, munino’dhararaṃsiyo;
Sobhante’ruṇaraṃsī’va, sampatantā’mbujo’dare.
121.
Ojo samāsabāhulya, meso gajjassa jīvitaṃ;
Pajjepya’nā’kulo so’yaṃ,
Kanto kāmīyate yathā.
122.
Muninda manda sañjāta, hāsa candana limpitā;
Pallavā dhavalā tasse, veko nā’dharapallavo.
123.
Padā’bhidheyyavisayaṃ, samāsa byāsa sambhavaṃ;
Yaṃ pāriṇatyaṃ hotī’ha, sopi ojo’va taṃ yathā.
124.
Jotayitvāna saddhammaṃ, santāretvā sadevake;
Jalitvā aggikhandho’va, nibbuto so sasāvako.
125.
Matthakaṭṭhī matassā’pi, rajobhāvaṃ vajantu me;
Yato puññena te sentu, jina pāda’mbujadvaye.
126.
Iccatra niccappaṇati, gedho sādhu padissati;
Jāyate’yaṃ guṇo tikkha, paññānamabhiyogato.
127.
Madhurattaṃ padāsatti, ra’nuppāsavasā dvidhā;
Siyā samasuti pubbā, vaṇṇā’vutti paro yathā.
128.
Yadā eso’bhisambodhiṃ, sampatto munipuṅgavo;
Tadā pabhuti dhammassa, loke jāto mahu’ssavo.
129.
Munindamandahāsā te, kunda sandohavibbhamā;
Disanta manudhāvanti, hasantā candakantiyo.
130.
Sabbakomalavaṇṇehi, nā’nuppāso pasaṃsiyo;
Yathā’yaṃ mālatīmālā, lina lolā’limālinī.
131.
Mudūhi vā kevalehi, kevalehi phuṭehi vā,
Missehi vā tidhā hoti, vaṇṇehi samatā yathā.
Kevalamudusamatā
132.
Kokilā’lāpasaṃvādī, munindā’lāpavibbhamo;
Hadayaṅgamataṃ yāti, sataṃ deti ca nibbutiṃ.
Kevalaphuṭasamatā
133.
Sambhāvanīyasambhāvaṃ, bhagavantaṃ bhavantaguṃ;
Bhavantasādhanā’kaṅkhī, ko na sambhāvaye vibhuṃ.
Missakasamatā
134.
Laddhacandanasaṃsagga, sugandhi malayā’nilo;
Manda māyāti bhīto’va, munindamukhamārutā.
135.
Aniṭṭhura’kkhara’ppāyā, sabbakomala nissaṭā;
Kicchamuccāraṇā’peta, byañjanā sukhumālatā.
136.
Passantā rūpavibhavaṃ, suṇantā madhuraṃ giraṃ;
Caranti sādhū[sādhu (sī-chandhānurakkhaṇatthaṃ)]sambuddha, kāle keḷiparammukhā.
137.
Alaṅkāravihīnā’pi, sataṃ sammukhate’disī;
Ārohati visesena, ramaṇīyā ta’dujjalā.
138.
Romañcapiñcha racanā, sādhu vādāhitaddhanī;
Laḷanti’me munimeghu, mmadā sādhu sikhāvalā.
139.
Sukhumālatta matthe’va, padatthavisayampi ca;
Yathā matādisaddesu, kittisesādikittanaṃ.
140.
Siliṭṭha pada saṃsagga, ramaṇīya guṇā’layo;
Sabandhagāravo so’yaṃ, sileso nāma taṃ yathā.
141.
Bāli’nduvibbhama’cchedi, nakharā’vali kantibhi;
Sā munindapada’mbhoja, kanti vo valitā’vataṃ.
142.
Ukkaṃsavanto yokoci, guṇo yadi patīyate;
Udāro’yaṃ bhave tena, sanāthā bandhapaddhati.
143.
Pādambhoja rajo litta, gattā ye tava gotama;
Aho! Te jantavo yanti, sabbathā nirajattanaṃ.
144.
Evaṃ jinā’nubhāvassa, samukkaṃso’tra dissati;
Paññavā vidhinā’nena, cintaye para mīdisaṃ.
145.
Udāro sopi viññeyyo, yaṃ pasattha visesanaṃ;
Yathā kīḷāsaro līlā, hāso hemaṅgadā’dayo.
146.
Lokiya’tthā’na’tikkantā, kantā sabbajanānapi;
Kanti nāmā’tivuttassa, vuttā sā parihārato.
Yathā muninda iccādi.
147.
Atthabyattā’bhidheyyassā,
Neyyatā saddato’tthato;
Sā’yaṃ tadubhayā neyya, parihāre padassitā;
Yathā marīciccādi ca, manonurañjanoccādi.
Puna atthena yathā
148.
Sabhāvā’malatā dhīra, mudhā pādanakhesu te;
Yato te’vanatā’nanta, moḷicchāyā jahanti no.
149.
‘Bandhasāro’ti maññanti, yaṃ samaggāpi viññuno;
Dassanā’vasaraṃ patto, samādhi nāma’yaṃ guṇo.
150.
Aññadhammo tato’ññattha, lokasīmā’nurodhato;
Sammā ādhīyate’cce’so, ‘samādhī’ti niruccati.
Samādhi uddesa
151.
Apāṇe pāṇīnaṃ dhammo, sammā ādhīyate kvaci,;
Nirūpe rūpayuttassa, nirase sarasassa, ca.
152.
Adrave dravayuttassa, akattaripi kattutā,;
Kaṭhinassā’sarīre,pi, rūpaṃ tesaṃ kamā siyā.
Samādhiniddesa
Apāṇe pāṇīnaṃ dhammo
153.
Uṇṇā puṇṇi’ndunā nātha! Divāpi saha saṅgamā;
Viniddā sampamodanti, maññe kumudinī tava.
Nirupe rūpayuttassa
154.
Dayārasesu mujjantā, janā’matarasesvi’va;
Sukhitā hatadosā te, nātha! Pāda’mbujā’natā.
Nirase sarasassa
155.
Madhurepi guṇe dhīra, na’ppasīdanti ye tava;
Kīdisī manasovutti, tesaṃ khāraguṇāna bho’.
Adrave dravayuttassa
156.
Sabbatthasiddha! Cūḷaka, puṭapeyyā mahāguṇā;
Disā samantā dhāvanti, kundasobhā sa lakkhaṇā.
Akattaripi kattutā
157.
Mārā’ribalavissaṭṭhā, kuṇṭhā nānāvidhā’yudhā;
Lajjamānā’ññavesena, jina! Pādā’natā tava.
Kaṭhinassā sarīre
158.
Munindabhāṇumā kālo,
Dito bodho’dayā’cale;
Saddhammaraṃsinā bhāti, bhinda mandatamaṃ paraṃ.
159.
Vamanu’ggiranādye’taṃ, guṇavutya’pariccutaṃ;
Atisundara maññaṃ tu, kāmaṃ vindati gāmmataṃ.
160.
Kantīnaṃ vamanabyājā, munipādanakhā’valī;
Candakantī pivantī’va, nippabhaṃ taṃ karontiyo.
161.
Acittakattukaṃ rucya [rucca (sī.)], miccevaṃ guṇakammataṃ;
Sacittakattukaṃ pe’taṃ, guṇakammaṃ yadu’ttamaṃ.
162.
Uggiranto’va sasneha, rasaṃ jinavaro jane;
Bhāsanto madhuraṃ dhammaṃ, kaṃ na sappīṇaye janaṃ.
163.
Yo saddasatthakusalo kusalo nighaṇḍu,
Chandoalaṅkatisu niccakatā’bhiyogo;
So’yaṃ kavittavikalopi kavīsu saṅkhya,
Moggayha vindati hi kitti’ mamandarūpaṃ.
Iti saṅgharakkhitamahāsāmiviracite subodhālaṅkāre
Guṇāvabodho nāma
Tatiyo paricchedo.